Situasi
ini sentiasa berlaku dalam perkongsian, penyebaran, dan penularan maklumat
menerusi media sosial dan telefon pintar. Sering kali kita turut berkongsi
kisah dan berita yang diterima tanpa berfikir.
Budaya,
amalan, dan keghairahan ini sebenarnya menunjukkan kejahilan. Kita mungkin
sudah terbiasa untuk menerima sahaja apa-apa arahan atau berita yang datang
daripada individu atau pihak tertentu.
Misalnya,
apa-apa maklumat yang diterima daripada rakan-rakan, guru, majikan, atau
pemimpin masyarakat. Kita sudah terbiasa menerima sahaja perkongsian maklumat
daripada pihak “atasan” tanpa memikirkan kesahihan dan ketepatan fakta.
Malah, dalam kebanyakan situasi, kita terlupa untuk berfikir tentang jurang komunikasi dan perubahan fakta yang mungkin telah berlaku apabila berita dan cerita disampaikan daripada orang pertama kepada orang kedua, dan seterusnya kepada orang ketiga dan orang keempat.
Saya
mahu bersikap agak ekstrim dengan menyentuh kisah dalam Bhagavad
Gita yang terkenal
dalam kalangan penganut agama Hindu. Bhagavad Gita merupakan sebahagian daripada epik Mahabharata yang turut terkenal di
Nusantara sebagai Hikayat Pandava Lima
atau Hikayat Pandawa Jaya.
Rujukan
Bhagavad Gita di sini bukan sebagai
sebuah teks agama atau kitab suci. Sebaliknya, sekadar untuk melihat aspek
komunikasi yang menjadi tunjang cerita.
Bhagavad Gita terdiri daripada 18 bab yang
mengandungi 700 sloka iaitu puisi
tradisional dalam bahasa Sanskrit. Umum mengetahui bahawa Mahabharata (termasuk Bhagavad
Gita) dikarang oleh Vyasa, seorang pendeta dan penyair agung dalam tradisi
Hindu. Selain daripada Vyasa, ada empat watak lain yang berperanan menggerakkan
cerita.
Pertama,
Arjuna iaitu salah seorang daripada
lima adik-beradik yang dikenali sebagai Pandava. Dia sedang berada di medan
perang Kurukshetra melibatkan tentera Pandava dan Kaurava.
Baca sepenuhnya dalam kumpulan esei Kisah Sasterawan Kavyan (2022).
[Rencana ini adalah versi asal yang
ditulis pada 7 Januari 2021 dan tersiar dalam ruangan “Bicara Budaya” di Utusan Malaysia pada 16 Januari 2021
dengan judul “Jahil Punca Kongsi Berita
Palsu”. © Uthaya Sankar SB]