[Ketua Pengarah DBP tetap optimis walaupun objektif penganjuran
masih belum tercapai sepenuhnya.]
Dalam soal memartabatkan serta menjaga mutu
Bahasa Malaysia, orang ramai biasanya
meletakkan tugas dan tanggungjawab itu pada bahu Dewan Bahasa dan Pustaka
(DBP). Namun, pada hakikatnya, tugas berkenaan merupakan tanggungjawab bersama
setiap rakyat Malaysia.
Ketua Pengarah DBP, Dr Awang Sariyan mengemukakan pandangan
yang sama sewaktu kami bertemu di pejabat beliau di Menara DBP, Kuala Lumpur
pada 30 November 2012 untuk berbincang tentang program Bulan Bahasa Kebangsaan (BBK).
BBK 2012 peringkat kebangsaan dilancarkan
oleh Timbalan Perdana Menteri, Tan Sri Muhyiddin Yassin di Stadium Tertutup
Nilai, Negeri Sembilan pada 10 Oktober 2012 manakala pelbagai program bahasa
dan sastera diatur selama tiga bulan di seluruh negara.
“Dalam tempoh sebulan, waktu tidak cukup untuk
melibatkan kelompok-kelompok yang penting dan meluas dalam pelbagai kegiatan
yang padat dalam masa sebulan,” katanya sebagai menjelaskan perubahan yang
dilakukan mulai tahun ini.
Sesungguhnya banyak program rasmi dan tidak
rasmi diatur sepanjang Oktober hingga Disember 2012 di seluruh negara. Maklumat
mengenainya disiarkan dalam majalah-majalah DBP keluaran Oktober 2012.
“Dalam program Bulan Bahasa dan Sastera
Negara (BBSN) dahulu, Kembara Bahasa merupakan satu pakej penting. Kali ini, ia
diadakan kembali sebagai usaha pemantauan bahasa, menghayati nilai keindahan
bahasa dan tegur bahasa,” katanya.
Penyertaan Bukan Melayu masih kurang
Kembara Bahasa berlangsung pada 20-24
November 2012 serta melibatkan peserta daripada pelbagai kementerian, jabatan,
agensi, syarikat berkaitan kerajaan, swasta, persatuan dan badan bukan kerajaan
(NGO). Program ini melibatkan pergerakan simbolik kenderaan berkonvoi secara
serentak melalui empat laluan – utara, timur, selatan, tengah – menuju ke
Putrajaya sambil mengendalikan kegiatan bahasa, persuratan dan kemasyarakatan.
Kumpulan Sasterawan Kavyan (Kavyan) turut menerima undangan pada 12
November 2012 tetapi memandangkan rata-rata ahli Kavyan baru sahaja kembali ke
tempat kerja selepas cuti panjang (10-18 November 2012) sempena Deepavali, amat mustahil untuk memohon
cuti tambahan bagi menyertai Kembara Bahasa dengan notis yang relatif singkat.
Mungkin penganjur terlepas pandang perkara ini sehingga menyebabkan penyertaan
khalayak Bukan Melayu dalam Kembara Bahasa kurang memberangsangkan.
Bagaimanapun, Kavyan sempat menganjurkan “Baca Cerpen Kavyan” di Menara DBP pada
3 November 2012 sebagai pengisian BBK. Persatuan-persatuan penulis dan NGO lain
turut mengendalikan pelbagai aktiviti di seluruh negara dengan tema “Satu
Bahasa, Satu Bangsa, Satu Negara”.
Dr Awang mengakui bahawa penyertaan
masyarakat Bukan Melayu pada kali ini memang amat kurang disebabkan pelbagai
faktor. Bagi BBK 2013, beliau berharap perancangan dapat dilakukan sejak awal
tahun supaya penglibatan adalah lebih menyeluruh dan menggambarkan realiti masyarakat pelbagai kaum di Malaysia.
Sekali lagi, tentulah tugas dan
tanggungjawab melakukan perancangan lebih teliti sambil mengambil kira pelbagai
perkara seperti di atas tidak terletak pada bahu DBP semata-mata. Sebaliknya,
semua pihak pada semua peringkat harus sama-sama terlibat serta sensitif
terhadap cuti musim perayaan kaum/agama pada Oktober-Disember apabila membuat
perancangan aktiviti. Janganlah pula memberikan undangan pada saat akhir
sehingga menyukarkan orang ramai menyertai aktiviti yang dianjurkan.
Malah, berdasarkan program selama dua bulan
lalu, Ketua Pengarah DBP mengakui bahawa objektif BBK belum tercapai
sepenuhnya. Walaupun penyertaan adalah jauh lebih luas berbanding tahun-tahun
sebelumnya, masih ada banyak ruang untuk melakukan pembaikan.
“BBK perlulah dianggap sebagai program
negara walaupun masih ada yang melihatnya sebagai program DBP. Saya harap pihak
swasta, kementerian, persatuan penulis, NGO dan semua sekali terlibat sama bagi
memeriahkan dan menjayakan program memartabatkan bahasa kebangsaan,” katanya.
Perlu buat perancangan lebih awal
Bagi bulan Disember 2012, DBP merancang
untuk mengadakan pesta buku secara besar-besaran di kota-kota utama seluruh
negara sebagai usaha menghidupkan budaya ilmu.
“Melalui pesta buku itu, kita bukan hanya
mempamerkan atau menjual buku, tetapi kita sepadukan dengan kegiatan bahasa dan
sastera. Untuk itu, soal pemilihan lokasi adalah penting. Kita perlu memilih
tempat yang selalu dikunjungi orang supaya objektif tercapai,” beliau
menghuraikan.
Sekiranya senarai aktiviti BBK dirujuk
dalam majalah-majalah DBP keluaran Oktober 2012, rata-rata program yang
dirancang adalah bagi bulan berkenaan sahaja. Majalah-majalah keluaran November
dan Disember 2012 tidak pula menyiarkan sebarang jadual aktiviti bagi
bulan-bulan berkenaan.
Dr Awang mengakui bahawa kebanyakan program
besar sempena BBK sudah dilaksanakan manakala bulan Disember 2012 diisi dengan pelbagai
acara kecil yang masih meneruskan tradisi dan semangat memartabatkan bahasa
kebangsaan sebagai bahasa milik seluruh rakyat.
Berbalik pada soal kurangnya penglibatan
masyarakat Bukan Melayu, beliau menegaskan bahawa DBP dan semua pihak terbabit
perlu mengambil kira masalah yang timbul serta menggerakkan usaha
bersungguh-sungguh melibatkan penyertaan masyarakat pelbagai kaum dengan
membuat perancangan teliti sejak awal tahun sebagai persiapan bagi BBK 2013.
“Publisiti juga harus dilakukan secara lebih
meluas supaya dapat mewar-warkan kepada orang ramai mengenai program-program
yang diatur. Persatuan dan NGO pelbagai kaum yang berminat melaksanakan
aktiviti sempena BBK boleh mengemukakan permohonan lebih awal kepada DBP.
Peranan media juga amat penting dalam menyebarkan maklumat berkaitan kepada
khalayak.
“Malah, saya berharap aktiviti bukan hanya
di kota-kota dan kawasan bandar, sebaliknya sampai kepada khalayak di kawasan
terpencil juga. Saya mengalu-alukan penyertaan mana-mana pihak yang mahu terlibat
sama dalam usaha memartabatkan bahasa dan sastera kebangsaan,” katanya.
Audit Bahasa bermula Januari 2013
Dalam soal memartabatkan Bahasa Malaysia di
luar konteks program BBK itu sendiri, Dr Awang menekankan pentingnya ketegasan
dalam pelaksanaan usaha itu.
“Gerakan bahasa dan sastera kebangsaan
semakin mendapat perhatian kerajaan dan orang ramai. Namun, komitmen yang lebih
menyeluruh daripada semua pihak masih diperlukan. Saya berharap Audit Bahasa
yang akan dimulakan pada Januari 2013 mendapat sokongan padu semua kementerian,
jabatan dan agensi kerajaan. Pengauditan ini bertujuan memastikan penggunaan bahasa kebangsaan yang betul dalam
semua sektor,” beliau menghuraikan.
Dr Awang optimis bahawa dalam masa tiga
tahun, kita akan nampak lonjakan semangat dan komitmen untuk menggunakan bahasa
kebangsaan yang betul dan bermutu dalam pelbagai sektor.
Ringkasnya, walaupun BBK yang pada asalnya
dijalankan selama sebulan sudah diluaskan selama tiga bulan, tugas semua pihak
dalam usaha untuk sama-sama memartabatkan bahasa kebangsaan perlukan dilakukan
secara berterusan sepanjang masa.
Dalam soal ini, tidak dapat tidak, saya
teringat akan kenyataan Dr Awang yang disiarkan di Free Malaysia Today pada 29 Ogos 2012. Beliau bersetuju dengan
pandangan saya bahawa golongan politikus menjadi antara pihak yang paling banyak
menghancurkan Bahasa Malaysia – BACA DI SINI.
Maka, bagi BBK 2013, mungkin pemantauan
khas boleh dilakukan terhadap penggunaan Bahasa Malaysia dalam kalangan
golongan politikus; khususnya sepanjang kempen Pilihan Raya Umum Ke-13 (PRU-13) dan
selepas memegang jawatan dalam kerajaan pusat/negeri selepas PRU-13. -- Baca juga: Bulan Bahasa Kebangsaan 2013.
(Persatuan
dan NGO yang berminat mengendalikan aktiviti sempena BBK 2013 boleh menghubungi
infokavyan@yahoo.com.my
sebelum 31 Januari 2013 untuk mendapatkan panduan memohon dana. Makalah ini
ditulis pada 1 Disember 2012 dan disiarkan di Free Malaysia Today pada 3 Disember 2012.
© Uthaya Sankar SB 2012)